Aan het begin van een nieuw tijdperk namen de New York Knicks een drastisch besluit dat niet zo drastisch leek. Ze deden afstand van een coach die de franchise terugbracht in de elite van de league en hen voor het eerst deze eeuw naar de Conference Finals loodste. Dat valt nooit volledig buiten kritiek. Ook al zijn er redenen die het verklaren.
De reden achter het ontslag van Tom Thibodeau ligt in vermeende dogma’s die als schadelijk worden gezien. Bovenaan staat de fysieke tol van zijn korte rotaties en de grote afhankelijkheid van Jalen Brunson als alfa en omega. Er hangt nog een derde idee rondom dit besluit: hoewel Thibs een fundament kan bouwen rond zijn kernprincipes, heeft hij als hoofdcoach nooit een prijs gewonnen. Hij bereikte zelfs nooit de Finals.
Met die ideeën, deels feit en deels cliché, wil de komst van Mike Brown korte metten maken. Hij arriveert praktisch als de tegenpool van alles waar Thibodeau voor stond, althans aanvallend. «We willen snel spelen, het veld breed houden en een bepaald ritme in de halfcourt hebben,» verklaarde de coach over de plannen voor de aanval. Zijn principes draaien om twee aspecten: beweging (met en zonder bal) en schotkansen vanaf de perimeter.
De verandering is duidelijk en de statistieken tonen het aan.
Strijden tegen het Brunson-centrische systeem
De makkelijkste manier is om de analyse te richten op Brunson, want hij is de speler die het systeem probeert te ontlasten. Noch de Knicks, noch Brown wil dat de guard zijn primaire playmaker-rol opgeeft; het zou absurd zijn om zijn grootste troef weg te gooien. Maar ze willen wel voorkomen dat hij elke aanvalset inleidt of dat hij de enige optie is in de laatste minuten. Als je kijkt naar een seizoen vol hoge verdedigende druk, is het essentieel om de belangrijkste spelverdeler te ontlasten, zeker bij de Knicks.
Brunson stond de afgelopen twee jaar bovenaan de league in balbezit per wedstrijd. Hij noteerde beide seizoenen 8,6 minuten per duel met de bal in zijn handen. Nu daalt dat cijfer vroeg in het seizoen naar 7,9. Hij staat nog steeds in de top vijf, maar het is al vooruitgang. Ook is zijn usage percentage nog altijd hoog (bij meer dan 30% van de Knicks-aanvallen eindigt de possession in zijn schot, assist of turnover). Het verschil zit hem in hoe hij tot dat moment van uitvoering komt.
Mikal Bridges pakt de on-ballverantwoordelijkheden terug die hij in Brooklyn liet zien, maar vorig seizoen niet volledig kon benutten. Het belangrijkste is dat het team nu veel meer vertrouwt op sets die in de eerste seconden van een aanval het voordeel creëren, zodat beslissingen en bewegingen zonder bal de rest doen. Driepuntschoten zijn cruciaal voor de spacing, maar het idee is dat die komen uit goede passing in plaats van “zomaar” te schieten.
Als we weer kijken naar Brunson, zie je precies wat de Knicks beogen. Hij ging van 1,9 naar 5 catch-and-shoot-driepunters en raakt er meer dan 41%. Eén aanval – zelfs al gaat de bal mis – zegt genoeg:
Herinnert het je niet een beetje aan de stijl die Mike Brown opdeed in zijn jaren bij de Golden State Warriors? Deze aanval heeft alles, behalve het raak schot. Vier spelers kunnen de bal omhoog brengen, drie beginnen aan de strong side om de pick-and-roll te openen voor Brunson aan de weak side. Hij breekt de verdediging door het screen te ontwijken, zoals hij graag doet. Mikal Bridges doorkruist zijn pad langs de baseline en trekt de verdediging mee, zodat na opnieuw een drive, een screen van Hukporti en een cut van Josh Hart vanaf de weak side, Brunson helemaal vrijstaat in de hoek.
Bingo. Het plan is niet om Brunson uit te schakelen, maar juist om hem in te passen in de passing-game, zodat iedereen profiteert van het voordeel dat hij creëert.
Mike Browns droom
De wedstrijd van gisteravond tegen de Milwaukee Bucks laat veel zien. Alle voordelen die Mike Brown kan brengen aan een ploeg die vorig jaar al bij de top van de aanval hoorde (5e in offense) kwamen samen tijdens het tweede kwart van 45 punten, slechts vier punten onder het franchise-record.
Als de ploeg het net blijft raken, laait de aanval op. Brown wil dat die aanval het schot voedt. Dat tweede kwart ging verder dan de 8-uit-10 driepunters, de 15-uit-19 veldpogingen, de 10 assists, een tempo van 104 possessions en een offensive rating van 173. Het was de belichaming van een ideaal.
Een ideaal dat overigens volledig verdween in de tweede helft. Je ziet ook meteen welke problemen het team dit seizoen kan tegenkomen.
Karl-Anthony Towns’ aanwezigheid op het veld is cruciaal voor Browns visie. Brown haalde de krantenkoppen met zijn plan om KAT samen met Mitchell Robinson in de basis te zetten zodra Robinson fit is. Maar het is duidelijk dat hij een dodelijk wapen heeft in lineups met Towns als enige big. Toch dreigt dat uptempo spel de Dominicaanse ster buitenspel te zetten.
Door er alleen al te staan, rekt hij het veld, en zijn vaardigheid om te dribbelen, agressief te zijn en de bal af te geven, biedt ruimte voor de anderen. Maar in het heetst van de strijd sloot hij de eerste helft af met slechts één schotpoging, terwijl hij vooral als facilitator en verbindingsspeler fungeerde. Vervolgens voelde het team zich verplicht om hem aan het begin van de tweede helft vaker iso’s te geven, wat Giannis Antetokounmpo en later Kyle Kuzma zonder veel moeite afstopten. Daardoor forceerde Towns zijn acties (1-uit-11 in de tweede helft) en stokte de vloeiende aanval die het tweede kwart kenmerkte. Samen met andere factoren verklaart dat ook het verlies.
Het is cruciaal om Towns’ rol af te bakenen, want de aanval loopt niet veel via hem. En als dat wel gebeurt, valt de rest soms buiten de boot. Hem betrekken als passer in de post, gebruikmaken van zijn pick-and-pop en hem aanspelen boven de ring worden essentieel, want zonder hem bestaat het plafond van deze ploeg simpelweg niet.
Een ander individueel punt van zorg is Josh Hart. Rugklachten belemmeren hem in zijn versnellingen en het herhaaldelijke harde werk dat hem normaal typeert. Een groter vraagteken is hoe de terugkeer naar de bank zijn vertrouwen beïnvloedt, terwijl hij zo belangrijk is in het verbinden van alle onderdelen. Hij heeft herhaaldelijk gezegd dat hij doet wat het team nodig heeft, maar woorden bepalen niet altijd wat je lichaam aankan.
Een helder plan garandeert geen succes. De ploeg beseft heel goed dat het tweede kwart van gisteravond het model is om te volgen. Toch moet je in een lange reguliere competitie investeren in zaken op de lange termijn, zoals de rol van Towns. Daarnaast blijft er de prangende vraag hoe je verdedigend omgaat met het duo Brunson–Towns. Precies daarom is Browns grootse ontwerp nog werk in uitvoering en staat de ploeg voorlopig op 2-2. Iedereen mag zelf bepalen of ze geduld hebben met Brown of Thibodeau meer of minder missen.
(Omslagfoto door Brad Penner-Imagn Images)
