Gegevens per 3 november 2025.
Door al die jaren van aanvallende revolutie hadden we het altijd over efficiëntie. Het draait om kwaliteit, niet kwantiteit. Om de beste aanval, gemeten in punten per balbezit. Vroeger waren ruwe totals te veel om te behappen. In de jaren 60, net nadat de NBA de schotklok invoerde, en bij een paar pieken in de jaren 70 en 80, zagen we seizoenen en teams met per-wedstrijdgemiddelden die ooit onaantastbaar leken. Maar dit jonge seizoen 2025-26 dwingt ons nu al tot onmogelijke vergelijkingen.
Op dit moment, en dat kan elk moment veranderen, zitten we op het derde hoogst scorende seizoen ooit, gelijk met 1966-67, met 234,8 punten per avond (117,4 per team). Met name de Houston Rockets (127,8) zijn het team met de meeste punten per avond in de NBA-geschiedenis en laten zelfs het revolutionaire Denver Nuggets van 1982 (126,5) achter zich. Die grens gold lang als onbreekbaar totem in de evolutie van basketbal.
Als je denkt dat het tempo in dit seizoen ongelooflijk is, zou de chaos van Doug Moe’s Nuggets, onder leiding van Dan Issel en Alex English, je gek maken. Dat jaar speelde het team uit Colorado met een pace van 109 possessions per wedstrijd, vier meer dan de snelste ploeg van dit moment (de Miami Heat). Iedereen die Erik Spoelstra’s team heeft bekeken, weet dat hun duels uitputtend zijn voor de spelers, hun tegenstanders en zelfs de fans, die het spel als een tennisrechter heen en weer zien gaan.
Deze nieuwe aanvallende hausse heeft meerdere oorzaken. De eerste is de snelheid waarmee er wordt gespeeld—nu de hoogste sinds 1987. Vorig seizoen werd gekenmerkt door defenses die de opmars van de aanvallende efficiëntie leken te vertragen, met als boegbeeld een Oklahoma City Thunder die als potentieel voorbeeld werd gezien. Daar bleek weinig van. De teams die het grootste stempel drukken op dit seizoen zijn de Indiana Pacers en de Memphis Grizzlies uit de eerste seizoenshelft van vorig jaar.
Geen Verslapping
Teams zijn dit seizoen vastberaden om de half-court offense te vermijden. Hoe chaotisch een fastbreak soms ook is, open-floor basketbal is doorgaans efficiënter dan aanvallen in de vijf-tegen-vijf. De missie is om bij de eerste kans te rennen, snelle schema’s te roepen voor een direct voordeel en dat uit te buiten. De beste ploegen isoleren hun ball-handler, zodat elke uitbraak een één-tegen-één wordt.
De pick-and-roll, tot voor kort de kurk waarop veel NBA-aanvallen dreef, wordt door velen met argusogen bekeken. Ze zetten liever meteen de dribbel in, splitsen de verdediging en maken zich geen zorgen over gemiste schoten.
Vorig jaar noteerde Memphis een laagterecord in pick-and-roll-gebruik sinds die data worden bijgehouden (12 per wedstrijd). Dit seizoen draait de Heat er nog maar 7,8, en acht verschillende ploegen blijven onder de 15 van dit soort acties per avond.
Nog twee factoren jagen het tempo verder op: de full-court pressure die de Portland Trail Blazers als geen ander beheersen (12,6 steals per avond), en een hernieuwde nadruk op aanvallende rebounds (het hoogste percentage aanvallende rebounds sinds 2013). Meer dan tien jaar later is crashen op het bord weer in de mode.
Coaches hebben door dat er geen makkelijkere manier is om tot een volledig open schot te komen dan een rebound aan de kant van de tegenstander te grijpen. We zien ook meer niet-centers die de ring aanvallen om rebounds te pakken die onvoorspelbaar kunnen wegstuiten na afstandsschoten. Toen de meeste pogingen van dichtbij de basket kwamen, waren aanvallende rebounds het domein van de grote mannen. Maar driepuntsschoten laten ruimte voor types als Amen/Ausar Thompson, Josh Hart, Josh Okogie of Kelly Oubre.
De bal 25 meter van de ring onder druk zetten en massaal op de aanvallende rebound gaan, geeft de tegenstander wel een vrij baan. Daardoor gaat iedereen rennen, wat een cyclus wordt die we later misschien “deugdelijk” of “destructief” noemen.
Leven op de Lijn
En dan hebben we het nog niet gehad over de grootste factor: eentje die misschien nog dit seizoen wordt bijgestuurd. Van de 10 hoogst scorende seizoenen ooit kenden er acht een overweldigend aantal vrije worpen. Zeven noteerden gezamenlijk meer dan 70 pogingen per wedstrijd, en één zelfs meer dan 80. Hoewel we dit jaar die aantallen niet halen, is er een merkbare stijging in vrije worpen, voor aanvallen die toch al efficiënt waren.
Van vorig seizoen op dit seizoen nemen teams gemiddeld 4,5 vrije worpen meer, dus 9 in totaal per duel. We gingen van 43,4 naar 52,4, het hoogste in een jaar sinds 2006. Er worden ook 7,6 extra fouten gefloten, wat leidt tot langer in de bonus staan—een situatie waarvan wordt geschat dat het de aanvallende rating met twee punten per 100 possessions verhoogt. Alsof dat nog niet genoeg is, staat het percentage rake vrije worpen op een recordhoogte van 78,8%.
Als fans vorig jaar klaagden over Shai Gilgeous-Alexander’s 8,8 pogingen per duel, zou dat aantal nu pas negende staan. Giannis Antetokounmpo was vorig seizoen de enige speler boven 10 vrije worpen per wedstrijd, maar Zion Williamson (11,4), Giannis (11,2) en Austin Reaves (10,3) hebben die grens dit seizoen al geslecht.
Het is lastig te zeggen of dit een kwestie is van lakser fluiten of simpelweg het gevolg van een hoger tempo en open één-tegen-één-situaties—misschien wel de zwaarste verdedigende klus op aarde. Waarschijnlijk een mix, en het kan best zijn dat de league dit ergens in het seizoen onder de loep neemt, net als in 2023-24.
Oh, en er zijn op dit moment negen spelers die gemiddeld meer dan 30 punten per wedstrijd noteren.
Houston Kiest het Onverwachte Pad
Met dit alles in gedachten is het geen verrassing dat de Houston Rockets op schema liggen om het hoogste scorende team ooit te worden.
Kevin Durant heeft de half-court offense nieuw leven ingeblazen, die voorheen met efficiëntie worstelde. De Rockets gingen van de zevende plek in slechtste schotpercentages naar de vijfde plek in beste. Door de komst van KD kreeg dit systeem eindelijk lucht, waardoor Alperen Sengün zich volledig kon ontplooien als spelverdeler. Ze hebben nu de negende aanval in de halfcourt van de league, zonder iets in te leveren op de aanvallende rebounds.
Sterker nog, hun aanvallende reboundpercentage van 36,8% staat op plek 24 aller tijden—als enige team uit deze eeuw. De big-ball-groep van Thompson, Durant, Smith Jr., Sengün en Adams tilt dat cijfer zelfs naar 50% en een net rating van 20,9 in 38 minuten samen op het veld, al zet Ime Udoka tegenwoordig vaker Josh Okogie in de basis.
Opvallend is dat ze als derde langzaamste ploeg spelen en niet vaak in transition komen, maar desondanks zesde staan in transition efficiency dankzij spelers als Amen Thompson en Tari Eason. Bovenal nemen ze (en maken ze) meer vrije worpen dan welke ploeg dan ook, met 34,8 pogingen per avond op bijna 80% raak. Hun mix van lengte en kracht overrompelt zowat elke selectie, zeker met een gunstig programma waarmee ze zich snel herstelden van een aanvankelijke 0–2 start tegen de OKC Thunder en Detroit Pistons.
Natuurlijk ligt alles nog open na slechts zes wedstrijden. Toch oogt veel van deze tendensen blijvend, en het is moeilijk om niet terug te denken aan de profetische woorden van Grizzlies-coach Tuomas Iisalo op Media Day: “Over een paar jaar kijken we terug en vinden we dat we traag speelden.” De aanvallende revolutie heeft misschien weer een nieuw draadje om aan te trekken.
(Omslagfoto door Troy Taormina-Imagn Images)
